Zizek’s boek “First as Tragedy, Then as Farce” is ook in het Nederlands beschikbaar. Ik heb het boek gelezen en moet bekennen dat het een vrij lastig is. Dit filmpje is daarentegen zeer verhelderend.
Liefdedadigheid is volgens filosoof Zizek een van de basisprincipe van het huidige culturele kapitalisme; door te kopen dragen we bij aan het oplossen van wereldproblemen. Nagenoeg ieder bedrijf doet tegenwoordig iets aan MVO. Starbucks verkoopt geen koffie, maar koffie ethiek. Volgens Zizek waren economische activiteit en liefdadigheid vroeger gescheiden; Soros maakte enerzijds winst, anderzijds deed hij aan liefdadigheid. Wat hij ’s morgens afbrak, probeerde hij ’s middags weer op te bouwen.
Terecht stelt Zizek dat er een vorm van hypocrisie in liefdadigheid zit. We moeten het wel doen, maar op termijn dienen de omstandigheden die armoede en honger veroorzaken te veranderen. Volgens mij dient constante (egoïstische) consumptie zelf ter discussie gesteld te worden. Pas dan kan de ziekte opgelost worden. Zogenaamde groene groei, duurzame consumptie, liefdadigheid en cultureel kapitalisme zijn onderdeel van de zelfde ziekte en dus geen oplossing. Zizek noemt dit “global capitalism with a human face”. We zullen de wereldmaatschappij moeten hervormen om armoede en honger op te lossen. Dit kan en gaat gebeuren, want zoals Zizek opmerkt komen vrijheid, veiligheid en welvaart langzaam in de verdrukking. Dit betekent dat steeds meer mensen op zoek gaan naar alternatieven. En gelukkig kan het anders!
Martijn Jeroen van der Linden 
Ik ben het absoluut niet met Zizek eens dat alleen vroeger een scheiding bestond tussen economische activiteit en liefdadigheid. Dat fenomeen is heden ten dage volgens mij nog altijd prominent aanwezig. Helaas is het nog steeds zo dat bedrijven, maar ook non-profit instellingen, met de rechter hand schade aanrichten die ze met de linker hand proberen op te lappen.
MVO wordt vaak gebruikt voor ‘greenwashing’. Bedrijven verbinden zich aan goede doelen en verder doen ze niets aan de verduurzaming van hun core-business. Liefdadigheid is overigens een soort ziekte (besmettelijk ook nog) die diepgeworteld is in onze cultuur. Het is ook een geloof. En durf maar eens aan dat goede gevoel te komen dat ons allen bindt. Het is hard nodig dat al die goede bedoelingen eens onder de loep genomen worden. Als we de wereld anders organiseren, zou er geen liefdadigheid meer nodig zijn. Dat is wat Zizek misschien ook wel probeert te zeggen, als ik het goed begrijp.
Voorlopig utopisch, maar we geven de moed niet op.………….
Het volgende citaat heeft betrekking op dit onderwerp en heeft mij getroffen. Het is van Swami Tyagananda, lid van de Ramakrishna orde.
“Verdrijf het idee uit je geest, dat je iets moet doen voor de wereld. De wereld heeft jouw hulp niet nodig. Het is pure onzin wanneer iemand denkt dat hij of zij er is om de wereld te helpen. Dat is trots. Het is egoïsme dat zich manifesteert als deugd. Als je je geest en zenuwen hebt getraind en beseft dat de wereld niet afhankelijk is van jou, of van wie dan ook dan zal er geen reactie zijn in de vorm van pijn ten gevolge van werk. Al onze pijn zal dan verdwijnen. Als ik weet dat niemand me nodig heeft, dan is het een voorrecht om te helpen maar de wereld redt het prima zonder mij….”