Deze twee grafieken vertellen eigenlijk alles over de economie van de Verenigde Staten: de ongelijkheid is enorm en neemt steeds verder toe. In onderstaand filmpje legt Stiglitz in 48 seconden uit waarom Amerika niet langer het land is van kansen. De American Dream blijkt een mythe te zijn. Er is ook een langere versie beschikbaar.
Het is zeer opmerkelijk dat inkomensongelijkheid de afgelopen decennia nauwelijks is aangepakt. Diverse onderzoeken tonen immers aan dat mensen in meer gelijke samenlevingen gelukkiger zijn. Onder ander Tony Judt en Wilkinson en Picket hebben hier goede boeken overgeschreven. Het geloof in een rechtvaardige beloning door de markt is nog steeds veel te groot, met name in de VS.
Toch denk ik dat de fabel van gelijke kansen zijn langste tijd heeft gehad. Het is inmiddels overduidelijk dat de kinderen van Bill Gates en Carlos Slim meer kansen hebben dan kinderen die opgroeien in sloppenwijken. Daarnaast wordt steeds helderder dat de aarde beperkte hulpbronnen heeft. Overconsumptie wordt een steeds serieuzer probleem. Het moet dus anders en dat kan. We kunnen uitgaan van gelijk gebruik in plaats van gelijke kansen. Dit houdt in dat eenieder recht heeft op een bepaald gedeelte van de opbrengsten van de aarde. Tomaten, bomen en vissen groeien immers gratis. Iedereen zou een aardedividend dienen te krijgen. Dit is rechtvaardiger dan zogenaamde gelijke kansen en marktbeloningen.
Martijn Jeroen van der Linden 