Beyond Rating Agencies

Het oordeel over goed en slecht wordt tegenwoordig geveld door credit rating agencies – in het Nederlands kredietbeoordelaren. Zij bepalen of landen en bedrijven kapitaal krijgen of niet. Vreemd genoeg vraagt bijna niemand zich af waar de ratings vandaan komen. Vrij weinig mensen weten dat de drie grootste rating agencies – Standard & Poor’s, Moody’s Investors Service en Fitch Group – commerciële bedrijven zijn. Geschat wordt dat deze drie bedrijven 90% van de Westerse markt in handen hebben. Een oligopolie dus.

Hoe gaan credit rating agencies te werk? Aan de hand van scenario’s en risicomodellen schatten zij in hoe groot de kans is dat een land of een bedrijf failliet gaat en zijn schulden niet meer terug kan betalen. De uitkomst van die analyse bepaalt welke kredietstatus een land of bedrijf krijgt. Het resultaat van hun analyse is een “rapportcijfer” ofwel kredietcode ofwel rating (bijvoorbeeld triple A).

Wie betaalt credit rating agencies? Landen en bedrijven die kapitaal nodig hebben betalen rating agencies om een rating te krijgen. Met een rating hebben zij meer kans op kapitaal van investeerders en een hoge rating betekent zelfs goedkoop lenen. In feite faciliteren rating agencies in een behoefte van klanten. Het is dus niet vreemd dat commerciële belangen een rol spelen bij de beoordeling.

Het blijkt zeer lastig te zijn om als buitenstaander multinationals en met name landen te beoordelen. Zij zijn simpelweg te groot. Er zijn te veel variabelen. Omdat rating agencies commercieel zijn en het onmogelijk is zeer grote entiteiten nauwkeurig te beoordelen, gaat het geregeld fout. Voorbeelden zijn Enron en Lehman Brothers: zij hadden een hoge rating, maar vielen toch om. Op zulke pijnlijke momenten zeggen rating agencies dat hun rating slechts een mening is. Dit is hilarisch. Gelukkig dagen steeds meer mensen rating agencies voor hun onjuiste – commerciële – beoordelingen. Het is een vorm van misleiding.

De enige oplossing om de macht van deze drie rating agencies te omzeilen lijkt regionaal investeren. Zo kunnen investeerders zelf beoordelen wat de risico’s zijn. Dit betekent dat pensioenfondsen dus niet langer moeten investeren in kopermijnen in Zambia, banken in Hong Kong en Braziliaanse staatsobligaties, maar kapitaal moeten verstrekken aan initiatieven in Nederland. Dit is ook nodig, want een circulaire economie met Cradle-to-Cradle processen en 100% vernieuwbare energie is nog lang niet gerealiseerd. Zelf oordelen wat een zinvolle regionale investering is, is veel beter dan luisteren naar rating agencies.

Voor wie meer wil weten, check de Tegenlicht documentaire “De macht van rating agencies”