Anno 2012 zien wij vrijheid doorgaans als iets doen en lijkt het er sterk op dat wij zijn vergeten dat vrijheid ook niet doen is. Sterker nog, het zou wel eens zo kunnen zijn dat juist door het erkennen van grenzen vrijheid ontstaat.
Niet doen als vrijheid is mijn inziens minstens een hele generatie vergeten. Graaien, plat genieten en radicaal hedonisme hebben een aantal decennia geheerst. Vele filosofen hebben in het verleden gewaarschuwd voor het vergeten van grenzen en daarom zijn overconsumptie, overmatige schulden en gigantische ongelijkheid zo dom. De Griekse filosoof Epiktetos (55 – 135) schreef:
“Eenmaal voorbij de juiste maat, is er geen grens meer.”
De Duitse schrijver Johann Wolfgang von Goethe (1749 – 1832):
“In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister.”
De Indiase spiritueel leraar Jiddu Krishnamurti (1895 – 1986) stelde:
“Vrijheid bestaat uit het erkennen van grenzen.”
Gelukkig zijn wij deze lessen niet helemaal vergeten. De Poolse filosofe en generatiegenoot Alicja Gescinska stelt in haar onlangs verschenen boek De verovering van de vrijheid:
“De ware vrijheid is begrensde vrijheid. Zij is begrensd door een morele wet.”
Zij heeft gelijk. Het geloof ‘martijn vrij, wij allemaal vrij’ is simpelweg onmogelijk voor de hele wereldgemeenschap. Wij zullen vrijheid op een of andere manier moeten herdefiniëren en zijn dit deels al aan het doen. Steeds meer mensen beseffen zich dat niet achter de kudde aanhobbelen vrijheid is; dat je juist door niet mee te doen aan massaconsumptie vrij kunt zijn. Een doordacht hedonisme is anno 2012 dus nog steeds mogelijk op aarde. Dit wordt bereikt door geregeld niet doen – ofwel grenzen stellen – als vrijheid te beschouwen….
Martijn Jeroen van der Linden 
Het is helder. Ik voel me in een kudde nooit lekker. Bijvoorbeeld een winkelstraat in Eindhoven. Hoe drukker de stad, hoe lulliger. Als ik me ergens (in een of andere tijdelijke omgeving) erg moet schikken (conformeren), dan is er per definitie een onvrijheid ontstaan. Een receptie, eentje die eigenlijk om niks gaat. Je bent er alleen maar omdat iemand het graag zo heeft. Het is heerlijk om nergens rekening mee te houden, dus val je op omdat je de verkeerde spullen aan hebt of dat je je niet geschoren hebt. Je voelt je vrij en je merkt dat er hier en daar iemand jaloers is op die vrijheid. Dat maakt het gevoel van vrijheid alleen maar sterker.
Martijn, het zou mooi zijn als je je bespiegelingen ook vergelijkt met je directe situatie en je ziet dan dat het mooi strookt.