Dit is een college dat Herman Wijffels onlangs gaf aan de Lowlands University. In 45 minuten snijdt hij vele onderwerpen aan die te maken hebben met transitie en transformatie. De problemen en de toekomst van de financiële wereld, de economie en de democratie komen aan bod. Wijffels roept aan het eind op tot een nieuwe ethiek. Een uitgebreide relationele ethiek is volgens hem nodig om onze soort te laten overleven; wij moeten voorbij de survival of te fittest. Wijffels raadt iedereen aan zijn of haar innerlijk kompas te gebruiken. Het is een boeiend betoog. Zeker 45 minuten waard. Het kan (en moet) anders.
Laat je niet ringeloren door het kapitaal
Onlangs stelde Herman Wijffels in een artikel in Vrij Nederland:
“Ondertussen gist en broeit het in de samenleving en het bedrijfsleven. Daar werken ambitieuze dwarsdenkers gestaag door aan nieuwe vormen van economie waarin samenwerking het kernwoord is en eigendom een achterhaald concept…… De oude orde zet ze nog weg als een stelletje freubelaars, maar ik noem ze de nieuwe realisten: zij zijn de pioniers van de nieuwe wereld. We leven op een breuklijn in de tijd, écht een breuklijn. Als Westen hebben we gepoogd het geluk in de materie te vinden. Mijn hoop en verwachting is dat mensen zich inmiddels zo ver ontwikkeld hebben dat ze zich niet meer laten ringeloren door het kapitaal.”
Dit klopt. Steeds meer (jonge) mensen keren bestaande machten de rug toe. Zij zijn laten zich niet langer ringeloren door het kapitaal, maar zijn begonnen een andere wereld te creëren. Zij sluiten geen hypotheken meer af en willen geen lease auto’s meer. Zij willen wat anders.
Ik ben de afgelopen weken diverse voorbeelden tegengekomen, drie wil ik er nu noemen: roof garden Arnhem, GEEFeconomie en het theaterstuk Geld voor beginners. Kenmerkend voor deze initiatieven is dat zij zich baseren op samenwerking, dat er naast geld andere betaalmiddelen kunnen zijn (theaterbezoekers kunnen bijvoorbeeld ook betalen met complementaire munten), dat eigendom niet van belang is (weggeven staat zelfs centraal in de GEEFeconomie) en dat er gebouwd wordt aan een nieuwe beleving van de wereld. Andere waarden worden vooropgesteld en precies dit is wat we nodig hebben. Deze experimenten breken de wereld open en laten nieuwe wegen zien. Klasse!
Martijn Jeroen van der Linden 